Leadership is leiderschap en leidinggeven

Leadership wordt zowel vertaald met leidinggeven als met leiderschap. De vertaling met leiderschap lijkt meer voor de hand te liggen, omdat de woorden meer op elkaar lijken, maar zo simpel is dit ook weer niet.

Leadership heeft niet alleen taalkundig een andere betekenis dan leiderschap, maar ook cultureel. Leadership wordt in de VS en het VK anders opgevat dan leiderschap bij ons.

Leidinggeven is de taak die hoort bij de functie van een leidinggevende en is daarom eigenlijk een veel betere benaming voor deze managementtaak dan leiderschap.

Leiderschap referereert aan de persoon van de leider en niet aan diens taak en leiden is bovendien een ruimer begrip dan leidinggeven.

Leidinggeven in de Fayol-indeling en het POLC-framework wordt in het Engels leading genoemd, wat natuurlijk dichter bij leadership ligt.

Het Engels heeft geen equivalent van ons woord leidinggeven en leidinggevende en drukt het onderscheid tussen leidinggeven en leiden op een andere manier uit.

Leidinggeven wordt in de Van Dale vertaald met to direct, lead of manage, , leidinggevend is executive, managerial of management en een leidinggevende is een leader, manager of person in charge. Kleine voetnoot bij de Van Dale: een leidinggevende wordt ook een executive genoemd.

Er zou wat voor te zeggen zijn om, wanneer het om de managementtaak gaat, leiderschap altijd met leidinggeven te vertalen. Dus: stijl van leidinggeven, participatief leidinggeven, situationeel leidinggeven etc. Maar in al deze gevallen wordt nu ook vaak leiderschap gebruikt.

Wanneer de focus inderdaad op de eigenschappen van de leider ligt, wat vaak het geval is, moet voor de vertaling leiderschap gekozen worden, zoals in charismatisch of visionair leiderschap.

Dat leadership als managementtaak zowel met leiderschap als met leidinggeven vertaald kan worden en alleen met leiderschap wanneer het om de leiderseigenschappen draait, is nog niet het hele verhaal.

Vertaal-verwarring

Wat moeten we afleiden uit het feit dat The Situational Leader van Paul Hersey in het Nederlands vertaald wordt met Situationeel leidinggeven? (Subtiel detail: leiding is cursief gedrukt)

Misschien illustreert dit wel hoe weinig men in het Engelse taalgebied gewend is een onderscheid te maken tussen de taak en de uitvoerder ervan – en dat wij in Nederland wel gewend zijn om dat onderscheid te maken. Want het gaat in dit boek inderdaad om de stijl van leidinggeven en niet om de leider.

Veel opmerkelijker is de vertaling van Covey’s “7 habits of Highly Effective People” in “7 eigenschappen van effectief leiderschap”. Vooral omdat hoge effectiviteit veel beter uitdrukt waar dit boek over gaat. Aan leiderschap worden maar enkele pagina’s gewijd. Leiderschap in deze titel slaat op wat we inmiddels gewend zijn om persoonlijk leiderschap te noemen.

Persoonlijk leiderschap gaat om de ontwikkeling van competenties en hoeft niet gericht te zijn op leiderschap.

Wat betekent leadership meer dan leiderschap ?

Deze andere, ruimere betekenissen van leiderschap lijken we met de vertaling van leadership in leiderschap geimporteerd te hebben. Dit accent op leiderseigenschappen al of niet in relatie met het gezag van de leider hoort althans volgens Van Dale niet bij de Nederlandse betekenis van leiderschap, maar wel bij de Engelse betekenis van leadership.

Terwijl de Van Dale bij leiderschap de betekenis het leider zijn vermeldt, staan bij leadership de volgende betekenissen: 1.leiderschap>leiderspositie, 2. gezag > autoriteit, 3.leiderscapaciteiten /-kwaliteiten, 4. leiding, bewind

Maar het verschil tussen leadership en leiderschap of leidinggeven is niet alleen een kwestie van taal.

Achter dit verschil tussen leadership en leiderschap zit een cultuurverschil waar Hofstede al een halve eeuw geleden op gewezen heeft, namelijk een verschil in de cultuurdimensie masculiniteit-femininiteit tussen de Angelsaksische cultuur en o.a. de Nederlandse.

Management artikelen:

hoe voorkomen we miscommunicatie over :

Management

Management is de verzamelnaam voor verschillende taken, zoals leidinggeven en verschillende functies zoals leidinggevende.

Elke leidinggevende is dus een manager, maar niet elke manager is een leidinggevende.

Leidinggeven wordt ook leiderschap genoemd en in deze betekenis valt leiderschap dus ook onder het begrip management.

Meer over managementtaken en -functies en hoe management en leiderschap soms als elkaars tegenpool worden gezien, vindt u hier.

Leidinggeven

Leidinggeven is de directe aansturing van medewerkers en daarmee één van de belangrijkste managementtaken.

Leidinggeven wordt ook leiderschap genoemd en omvat verschillende stijlen, zoals directief of participatief leiderschap.

De verschillende stijlen van leidinggeven kunnen treffend getypeerd worden m.b.v. de twee dimensies taak- en mensgerichtheid, die elk kunnen variëren in hoogte.

Meer over leidinggeven en leiderschapstijlen vindt u hier

Leiderschap

Leiderschap heeft drie verschillende hoofdbetekenissen die elkaar op een verwarrende manier kunnen overlappen.

Leiderschap betekent hetzelfde als leidinggeven in bijv. leiderschapstijl.

Leiderschap kan ook op eigenschappen van een leider slaan die aantrekkelijk, motiverend of inspirerend zijn voor volgers/volgelingen, zoals bijv. in charismatisch of visionair leiderschap.

In persoonlijk leiderschap gaat het om effectieve vaardigheden in het algemeen, zonder relatie met leiders of leidinggeven.

Meer over de verschillende betekenissen van leiderschap vindt u hier

Leadership

Leadership wordt in de managementliteratuur zowel vertaald met leidinggeven als met leiderschap.

Bij de vertaling van leadership in leiderschap gaat een verschil in betekenis verloren.

Deels omdat de woorden zoveel op elkaar lijken, deels omdat we een cultuurverschil onderschatten of negeren.

Leadership betekent zowel volgens de Van Dale als volgens het cultuuronderzoek van Hofstede wat anders dan leiderschap.

Meer over het verschil tussen leadership en leiderschap vindt u hier

TAAK- EN MENSGERICHT LEIDERSCHAP

TAAKGERICHTHEID

Taakgerichtheid is de directieve kant van het leidinggeven. Het gaat om het geven van instructies: wat er gedaan moet worden en hoe dit gedaan moet worden.

Er zijn verschillende andere benamingen voor deze dimensie van leidinggeven, die niet precies dezelfde betekenis hebben, maar wel nauw verwant zijn en waarmee soms hetzelfde wordt bedoeld:

gerichtheid op het werk
product- of productiegerichtheid
resultaatgerichtheid
prestatiegerichtheid.

MENSGERICHTHEID

Mensgerichtheid is de ondersteunende of motiverende kant van het leidinggeven.

Andere benamingen voor mensgerichtheid zijn:

relatiegerichtheid
gerichtheid op samenwerking
ondersteunend (supportive)
motiverend

Meer over taak- en mensgerichtheid

Taak- en mensgerichtheid zijn de twee bepalende dimensies zijn waarmee leiderschap kan worden getypeerd. Over de verhouding tussen die twee wordt verschillend gedacht.:

Taak- of mensgerichtheid

Gaat het bij leiderschap eigenlijk altijd om de vraag: Is het taakgericht of is het mensgericht?

Van taak- naar mensgerichtheid

Of is taakgericht leiderschap ouderwets en is modern leiderschap per definitie mensgericht?

Taak- PLUS mensgerichtheid

Of zit het geheim hem juist in de combinatie? Moeten taakgerichtheid en mensgerichtheid altijd samengaan?

Taak en/of mensgerichtheid

Of zijn taak- en mensgerichtheid twee knoppen op een mengpaneel waarmee de leidinggevende constant moet fine-tunen om de juiste balans te vinden?

De manier waarop soms over leiderschap gesproken wordt alsof het een eenduidig begrip is staat in schril contrast met het geavanceerde denken over leiderschap van meer dan een halve eeuw geleden.

Meer over visies op taak- en mensgericht leiderschap

MANAGEMENT, CULTUUR EN LEIDERSCHAP

Management en cultuur

Als het gaat om de relatie tussen management(-theorie) en nationale cultuurverschillen wordt ten onrechte vaak alleen gedacht aan verschillen tussen westerse en niet-westerse landen.

Dat er bij de toepassing van managementtheorieën, -modellen en -concepten ook binnen de westerse wereld relevante cultuurverschillen zijn waarmee rekening gehouden moet worden, krijgt weinig aandacht.

Meer over management en cultuur.

Masculiene en feminiene culturen

Polderen, deeltijdwerk, zesjesmentaliteit zijn Nederlandse cultuurkenmerken waar we niet omheen kunnen. Ook wie het graag anders zou willen zien, bestrijdt niet dat dit zo is.

Maar als Hofstede op basis van zijn uitgebreide en beroemde cultuuronderzoek concludeert dat Nederland een feminiene cultuur heeft, is de erkenning opeens een stuk minder algemeen.

Meer over masuliene en feminiene culturen

Leiderschap in masculiene en feminiene culturen

Volgens Hofstede is de Nederlandse cultuur meer gericht op samenwerking dan op competitie, meer op kwaliteit van leven dan op prestatiegerichtheid.

Dat heeft gevolgen voor de stijl van leidinggeven. De balans tussen taak- en mensgerichtheid slaat meer door naar de mensgerichte kant.

In lijn met de poldercultuur wordt van managers verwacht dat besluiten worden genomen in overleg met de medewerkers, bij voorkeur op basis van consensus.

Meer over leiderschap en cultuur