Taal is ons belangrijkste communicatiemiddel. Met een betere taalbeheersing vergroot je je communicatievaardigheid. Niet alleen ben je beter in staat jezelf uit te drukken, je bent ook beter in staat de ander te begrijpen.
Taalfouten als stoorzender
Dit is niet hetzelfde als het spreken en schrijven van correct Nederlands. Want het verkeerd schrijven van d’s en t’s, het verwarren van ‘dan’ en ‘als’ of ‘deze’ en ‘die’, zal in de meeste gevallen niet leiden tot het verkeerd begrijpen van de boodschap. Toch kan dit wel een rol spelen in de communicatie. Vooral voor wie de taal wel goed beheerst, kan het lezen van een tekst met veel fouten zeer storend zijn en afleiden van de inhoud.
Wellicht nog erger is, dat het ook tot een Halo-effect kan leiden. De taalfouten kunnen een slechte eerste-indruk veroorzaken, waardoor vervolgens ook de inhoud slechter wordt beoordeeld. De lezer kan denken: wie zijn taal niet goed beheerst, zal ook zijn andere zaakjes niet goed voor elkaar hebben.
Taal en intelligentie
Taal speelt ook een belangrijke rol in tests en toetsen. Minder vaardig zijn in taal beïnvloedt de uitslag negatief. Maar ook in directe communicatie met mensen, worden taalvaardigheid en intelligentie gauw aan elkaar gekoppeld. Iets niet begrijpen of niet goed kunnen verwoorden, wordt al gauw “niet zo slim” gevonden. Een tekst met veel fouten kan een domme indruk maken. Net zoals “plat” praten vaak met domheid wordt geassocieerd. Hoe de boodschap overkomt is afhankelijk van zender en ontvanger. Je kunt niet altijd weten hoe de ontvanger jouw taalfouten interpreteert en of je onbedoeld een verkeerd signaal hebt afgegeven.
Taal en toetsen
Ook bij pogingen om iemands intelligentie en vaardigheden objectief te meten, speelt taal een rol.
“Taligheid toets deels bepalend voor schoolkeuze,” kopt BNR op 19-6-19. Een minder talige toets (een toets waarin taalvaardigheid een kleinere rol speelt) leidt tot hogere adviezen voor kinderen die de taal minder goed beheersen. “Kun je volgens de Centrale eindtoets naar de havo, dan kan het zijn dat je volgens eindtoetsen van Iep of Route8 naar het vwo mag.”
“ 'Als de Centrale eindtoets heel talig is en de Iep wat minder, dan kan het zijn dat de leerling die wat minder in de taalbeheersing zit maar wel goed is in rekenen, daar baat bij heeft en dus ook goede resultaten boekt.' zegt Petra van Haren, voorzitter van de Algemene Vereniging Schoolleiders." (ANP Piroschka van de Wouw, BNR, 19-6-2019, https://www.bnr.nl/nieuws/politiek/10381314/taligheid-toets-deels-bepalend-voor-schoolkeuze)
Artikel van Walter Eijndhoven op www.scientias.nl, 2-4-2013
Hoe vaak zegt u niet ‘shit’ als u boos bent of roept u ‘come on’ om iemand aan te moedigen? Waarschijnlijk heel vaak. Zelfs in een emotionele bui gebruiken wij nog Engelse krachttermen. Eline Zenner, taalkundige en verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven heeft hier onderzoek naar gedaan. Heeft het Engels werkelijk zo’n grote invloed op het Nederlands?
Zenner onderzocht het cliché van de Vlaming, die het Nederlands zo puur mogelijk wil houden en de Nederlander die er niet vies van is om Engelse woorden te gebruiken. Zenner vertelt: “Geen enkele andere taal heeft momenteel zo’n grote invloed op het Nederlands als het Engels. Maar hoe ‘erg’ is het eigenlijk gesteld? Neemt de invloed van het Engels nu echt met reuzenstappen toe? En beperkt zich dat dan tot woorden en uitdrukkingen, of is er soms sprake van echte codewisseling, waarbij Nederlandse en Engelse zinnen worden gemengd?”
Opinie-artikel uit De Volkskrant door Sjoerd van Hoorn, 17 november 2012
Nederlanders zijn altijd trots geweest op hun beheersing van de moderne vreemde talen. 'Maar met Nederlanders kun je alleen maar armzalig Euro-Engels spreken weten ze in Berlijn, Parijs, Rome en Praag', schrijft filosoof Sjoerd van Hoorn.
Duits schijnt zoiets te zijn als Sanskriet, als je dat kunt lezen moet je wel heel geleerd zijn.
In een artikel in Die Welt van 12 november, 'Die Holländer sollen mehr Deutsch reden' pleit minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans voor meer Duits in Nederland. Zijn pleidooi en zijn boek met de Duitse titel Glück auf! staat niet op zichzelf. Ook de Groene Amsterdammer signaleert deze week dat Nederlandse schrijvers in Duitsland enthousiast vertaald, besproken en gelezen worden, maar dat Nederlanders maar geen Duitse literatuur willen lezen.