Hier besteden we vooral aandacht aan veelvoorkomende - taalkundige - valkuilen.
Sinds 1995 is een nieuwe spelling van kracht, die het beoogde doel, spelling(s)vereenvoudiging, niet gehaald heeft en op veel onderdelen juist verwarring heeft veroorzaakt, die nog altijd voortduurt.
De belangrijkste wijziging leek indertijd te zijn: de afschaffing van het naast elkaar bestaan van een voorkeurspelling (cadeau) en een toegelaten spelling (kado)
Maar tegelijk werden er nieuwe spelling(s)regels ingevoerd, die veel mensen nooit onder de knie hebben gekregen:
- Het gebruik van de tussen-n en tussen-s in samenstellingen (waardoor veel mensen nu in de waan leven dat de tussen-s is afgeschaft en je geen spellingsregels of reddingsboot meer zou mogen zeggen (sic!) en schrijven. (Spellingsregels leiden sowieso niet tot een andere uitspraak.)
- Het aan elkaar schrijven van samengestelde woorden, vooral omdat alle spellingscontroleprogramma’s het hier volledig laten afweten en ons zelfs met misleidende rode spellingscorrectiekringeltjes op het verkeerde been zetten.
- Het liggend streepje en de trema en
- Leenwerkwoorden, vooral uit het Engels, die samen met de vorige regel nog altijd tot toepassingsmoeilijkheden leidt, niet in de laatste plaats bij het voltooid deelwoord van uploaden: geüpload en – nog moeilijker – van “updaten”: geüpdated - uit te spreken zoals we dat al deden, namelijk als “ge-up- deet”
Verder – en dat heeft niets met spelling, maar uitsluitend met grammatica te maken – weten steeds minder mensen wanneer ze een d, een t of dt moeten schrijven, vooral bij werkwoorden die beginnen met ver-, ge- of be-
Het gebeurt vaak dat men de persoonsvorm verkeerd bepaalt en “het gebeurt” ten onrechte verbetert, of beter gezegd; wijzigt in “het gebeurd”, terwijl de 3e persoon enkelvoud NOOIT op een -d eindigt!
Gebruiksmogelijkheden van het Groene Boekje
- De voorgeschreven spelling (c of k? wel of geen tussen-n? etcetera)
- Vervoeging van de werkwoordsvormen (ook van leenwoorden)
- Meervoudsvorming (belangrijk bij samenstellingen!)
- Woordgeslacht (belangrijk bij verwijzingen!)
- Woordafbreking (bouw-ca-pa-ci-teit)
Grammaticale correctheid
- Getalscongruentie "De supporters van de F-site wordt verzocht geen bommen op het veld te gooien, vooral niet tijdens de wedstrijd".
- Verwijzingen die, dit, deze, dat, daardoor, hierbij
- Samentrekkingen Jan is ziek en naar huis gegaan (Tante Betje)
- Vaste voorzetsels
- Contaminatie (het weegt zwaar / het kost duur).
- Pleonasme en Tautologie "zoveel mogelijk optimaliseren” (pleonasme) en " roddel en achterklap" (tautologie).
- Dubbele ontkenningen, “Hij heeft nooit geen dorst” en enigszins vergelijkbaar hiermee, verkeerd gebruik van woorden als “voorkomen” of “verhinderen”: "Hij wilde voorkomen dat het niet gebeurde".